Romantyczna miłość nie tylko w literaturze

Według romantycznego paradygmatu miłość powinna być czysta i opierać się na komunii dusz. Obiekt miłości zwykle był nieosiągalny, a szczęście romantyczny kochanek znajdował w platonicznym uwielbianiu swojej wybranki. Miłość romantyczna musiała być miłością niespełnioną. W utworach z tamtej epoki pojawia się często motyw pierwszego uczucia, pierwszego zauroczenia, które determinowało całe życie bohatera. Zdarzało się także, że pierwszy obiekt westchnień był nieosiągalny, na przeszkodzie stawał wiek wybranki lub jej pozycja społeczna. Uczucie zawodu towarzyszyło bohaterowi przez resztę życia, a poczucie straty pielęgnował w sobie przez długi czas. Taka kochanka była w wyobraźni romantyka idealna, wyniesiona na piedestał, zawsze egzystowała w sferze marzeń.

Łóżko i ołtarz

Jedno było pewne, tym, co psuje romantyczną miłość to łóżko i ołtarz. Chociaż romantycy przeżywali wzniosłe uczucia, nie dążyli do ich spełnienia. Woleli pielęgnować swoje emocje, niż dążyć do wpisania się w schemat życia mieszczańskiej społeczności. Jeden z największych romantycznych twórców, George Gordon Byron twierdził: "Miłość to sprawa idealna, małżeństwo – realna. Połączenie rzeczy realnej z idealną nigdy nie uchodzi bezkarnie". Miłość romantyczna jest ze swojej natury uczuciem niepowtarzalnym, a przez to tragicznym.

Dowodów znajdziemy wiele w literaturze. Mickiewicz, pisząc IV część Dziadów, stwierdził:

Gdy na dziewczynę zawołają: żono!

Już ją żywcem pogrzebano!

Wyrzeka się przyjaciół, ojca, matki, brata,

Nawet.. słowem, całego wyrzeka się świata,

Skoro stanęła na cudzym progu!

O tym, że małżeństwo to nieszczęście i koniec romantycznej miłości świadczą również inne teksty. Bohaterowie Wichrowych Wzgórz zawierają małżeństwa wbrew swoim uczuciom, a wszystkie historie kończą się tragicznie – Katarzyna umiera, gdy wydaje na świat córkę, nie mogąc znieść okrucieństwa Heatcliffa, z kolei Heatcliff znęca się nad nad swoją żoną, pragnąc zemścić się na znienawidzonych rodzinach. Szczęście dwojga zakochanych, które opisuje Słowacki w poemacie W Szwajcarii, zostaje przerwane, gdy pojawia się myśl o małżeństwie. Hrabia Henryk, bohater Nie-Boskiej Komedii żałuje, że poślubił Marię, ponieważ w ten sposób zaprzepaścił swoje marzenia o swobodnym życiu poety.

Romantyczne biografie

Jeśli prześledzimy biografie znanych romantyków, to odkryjemy, że wielu z nich nie wstępowało w związek małżeński (chociaż darzyło sympatią swoje wybranki), a ci, którzy zdecydowali się na ślub, nie odnaleźli w tym stanie swojego szczęścia. Nie ożenił się nigdy Słowacki, czy Norwid. Sam Mickiewicz wstąpił w związek małżeński w dość dziwnych okolicznościach. Małżeństwo wieszcza z Celiną Szymanowską zostało zaaranżowane przez Stanisława Morawskiego, który kiedyś słyszał, jak Mickiewicz wychwalał urodę Celiny. Morawski potraktował to wyznanie prawie jak oświadczyny, chcąc zeswatać Mickiewicza z piękną i młodą kobietą, córką słynnej pianistki – Marii Szymanowskiej. Na Celinę w tym czasie spadło wiele nieszczęść, najpierw zmarła jej matka, następnie porzucił ją wcześniejszy narzeczony, a starsza siostra nie mogła przyjąć jej w swoim małym mieszkaniu w Petersburgu. Zostało więc ustalone, że zostanie żoną Adama. Mickiewicz wyznał, że kiedy przyjechała do jego domu w Paryżu, wyglądała tak bezradnie, że nie miał serca jej odprawić. Doszło więc do ślubu, na który wieszcz, z różnych powodów, o mały włos nie dotarł.

Ta nieszczęsna Celina...

Celina od razu stała się wrogiem całej emigracji. Zabrała wieszczowi nie tylko jego wolność, z którą tak chętnie się obnosił, ale także potencjał twórczy. Po ślubie z nią nie napisał już żadnego znaczącego utworu, nie licząc artykułów o charakterze publicystycznym. Warto wspomnieć, że wcześniejsze kochanki zostały unieśmiertelnione w licznych wierszach, Celina nie doczekała się ani jednego utworu. Swoją żonę Mickiewicz określał jako "piękną dziwaczkę", co z pewnością znalazło odzwierciedlenie w późniejszych załamaniach psychicznych Celiny. Małżeństwo wiązało się z posiadaniem dzieci, prowadzeniem domu oraz kłopotami finansowymi, co zdecydowanie nie było marzeniem wieszcza. Jeśli więc podejrzewasz, że masz romantyczną duszę, cierpisz, wzdychasz do obiektu swojej miłości, a ponadto Twoje myśli częściej krążą wokół spraw duchowych, pamiętaj – nigdy nie bierz ślubu!

Autor: Anna Zioberczyk