Wideofilmowanie - baza kamerzystów - filmy-wesele.com.pl Wideofilmowanie - baza kamerzystów - filmy-wesele.com.pl

"Anatemy" czyli jak w średniowieczu sakramentu małżeństwa udzielano.

ciekawostki ślubne - serduszko
Od kiedy w Polsce organizowane są śluby? Skąd wziął się ten obrządek i jakie tradycje były z nim związane? Postanowiliśmy pochylić się nad tematem i dowiedzieć się jak wyglądały pierwsze ceremonie ślubne w Polsce.

W okresie wczesnego średniowiecza w Polsce nastąpiły zmiany, które sprawiły, że po dzień dzisiejszy pary chcące założyć rodziny, w pierwszej kolejności decydują się na zaręczyny i ślub. Życie rodzinne uległo dużym wpływom kościoła, a uroczystość zaślubin przybrała formę ceremonii w obrządku chrześcijańskim. W ten sposób wprowadzono pewne regulacje i schematy, które w częściowo zmienionej formie przetrwały do dziś.

Polska katolicka i śluby w nowej formie

W wiekach średnich do Polski przybył przedstawiciel papieski ustanawiając śluby w nowym, chrześcijańskim obrządku. Odtąd ceremonie zaślubin miały odbywać się w kościołach, lecz z możliwości wzięcia ślubu wykluczeni zostali księża. Legat Stolicy Apostolskiej wprowadził także zakaz udzielania ślubów osobom spokrewnionym, a związki zawierane pod przymusem rozwiązywano. Niedozwolone były również tajne śluby.

Miłość w średniowieczu - królowie Polski

Zmiany wprowadzone przez wysłanników kościoła, były ogromnym postępem w porównywaniu z wiekami poprzednimi. Mieszko I wziął ślub z zakonnicą, Chrobry rzucił dwie żony, ale już Krzywousty żeniąc się ze spokrewnioną z nim ruską księżniczką udał się do Rzymu, by otrzymać zgodę na zawarcie małżeństwa. W późniejszym okresie ustanowiono również zapowiedzi - trzy przez trzy tygodnie przed wyznaczonym terminem ślubu. Zwyczaj ten był niechętnie przyjmowany jeszcze do XV w.

Ceremonia ślubna w wiekach średnich

Podczas uroczystości zaślubin nie było mszy, ceremonia odbywała się przed drzwiami kościoła. Ksiądz nakładał Młodym pierścionki, wiązał ich ręce stułą, wypowiadając przy tym formuły w języku polskim. Następnie całował Pana Młodego, ten z kolei swą świeżo poślubioną małżonkę. Ceremonię kończyło błogosławieństwo udzielone nowożeńcom. W późniejszym okresie wymagano obecności księdza nawet na uroczystości zaręczyn, nadając również i im kościelną formę.

Średniowieczne ślubne zwyczaje ze wschodu

Były jednak tereny, głównie na Rusi, gdzie symbolem zawartego związku było huczne wesele. Jeśli para "wieńczana" (zaślubiana) w cerkwi nie urządziła wystawnej uczty, nie była uważana przez lud za małżeństwo. Jeśli mąż lub żona zmarła, żyjącą osobę uważano za pannę lub kawalera, nie za wdowę czy wdowca. Zwyczaj ten był bardzo mocno zakorzeniony i przetrwał do XVIII w. Na ziemiach zamieszkałych przez Słowian, również praktykowany był dawny zwyczaj udzielania ślubów przez swata, co kościół potępiał i karał "anatemą" czyli klątwą kościelną (wyłączeniem ze społeczności chrześcijańskiej).

Nowy kościół i pańskie zaślubiny

Panowie bardzo dostojnie obchodzili uroczystości swych zaślubin. Połączone one były bardzo często z poświęceniem nowo wybudowanego kościoła. Ludność wiejska, przywykła do ludowych obrzędów, początkowo niechętna była nowo przyjętemu zwyczajowi. Kościoły były też często bardzo oddalone, co utrudniało dotarcie do nich nowożeńcom. Z czasem chrześcijańska forma udzielania ślubów przyjęła się na terytorium całej ówczesnej Polski.

Przysłowia:

"Ślub przyniewolony – grzech nieprzebacony"

"Gdy prędkie śluby, posagu zguby"

"Wtedy na kwiaty, kiedy ksco, wtedy za mąż, kiedy chco"

Napisano na podstawie:

1. Aleksander Brukner; Dzieje kultury polskiej; Książka i wiedza 1957; tom pierwszy

2. Julian Krzyżanowski ; Nowa księga przysłów polskich i wyrażeń przysłowiowych polskich; Państwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 1972r; tom trzeci.

Polecamy porady i artykuły
  • Dodaj komentarz – napisz co myślisz.
Redakcja portalu zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób, zawierających słowa wulgarne lub nie odnoszących się merytorycznie do tematu artykułu.
Top